ابعاد تجربي و سياستي رشد اقتصادي
كارگاه ابعاد تجربي و سياستي رشد اقتصادي با هدف ارائه ديدگاهي نو درباره چرايي تفاوت استاندارد زندگي انسانها در زمانها و مكانهاي مختلف با تدريس دكتر فرهاد نيلي در بهمن و اسفند 1391 به مدت 31 ساعت در پژوهشكده برگزار شد. موضوعات اصلي، سوالها و روششناسي رشد بر مبناي رويكرد تجربي در چهار بخش مقدمه، انباشت نهادههاي توليد و بهرهوري، همبستههاي رشد و عوامل بنيادين و جمعبندي مورد بررسي قرار گرفت.
به نظر ميرسد وضعيت رفاه بشر طي 200 سال گذشته روندي متفاوت از همه اعصار پيشين داشته، درآمد و شاخصهاي رفاه بهبود يافته و فقر و نابرابري كاهش يافته است. رشد مفهومي چند بعدي است، بر اين اساس شاخصهاي معمول در ادبيات رشد اقتصادي بررسي و پايگاههاي اطلاعاتي مناسب براي پيگيري اين شاخصها معرفي شدند. عوامل موثر بر رشد را ميتوان در سه دسته كلي انباشت نهادههاي توليد، بهبود بهرهوري و عوامل بنيادين رشد جاي داد. در كليترين حالت، نهادههاي توليد يك كشور را نيروي كار ساده، سرمايه فيزيكي و سرمايه انساني تشكيل ميدهند. افزايش نرخ سرمايهگذاري، بهبود سطح بهداشت و دانش جامعه ميتواند با انباشت سرمايه فيزيكي و انساني سبب افزايش توليد شود. با اين حال عليرغم اهميت ميزان انباشت نهادههاي توليد در تعيين سطح درآمد (و با اغماض رفاه)، اين عوامل به تنهايي نميتوانند تفاوت درآمد سرانه كشورها را توضيح دهند. سطح بهرهوري كشورها تعيينكننده دستاورد آنها از نهادههاي توليد است. با افزايش كارايي و افزايش سطح تكنولوژي كشورها ميتوانند در سطح نهادههاي موجود، توليد و رفاه را افزايش دهند. بر خلاف نهادههاي توليد كه تنها ميتوانند در يك موقعيت مورد استفاده قرار گيرند، شيوههاي بهبود بهرهوري را ميتوان بدون ايجاد تزاحم در كشوهاي مختلف به كار گرفت. با اين همه همچنان بخشي از تفاوت كشورها در درآمد سرانه و رشد كشورها توضيح داده نشده باقي ميماند. نهادهاي اقتصادي بر انگيزه آحاد اقتصادي و سطح توليد اثر ميگذارند. تجارت و مبادله با ساير كشورها سازوكارهايي را در اقتصاد فعال ميكند كه به رشد بيشتر ميانجامد. چارچوبهاي قانوني، ويژگيهاي فرهنگي، اجتماعي و جغرافيايي كشورها نيز كه پيشينه آنها را ميسازند و بر بسياري از نهادها موثرند ميتوانند توضيح دهنده بخشي از تفاوتهاي مشاهده شده باشند. رشد اقتصادي به عنوان شاخه جواني از اقتصاد تلاش ميكند تا با معرفي عوامل موثر بر رشد، امكان سياستگذاري مناسب را فراهم كند، با اين توجه كه تغيير كوچكي در نرخ رشد يك كشور ميتواند زندگي انسانهاي بسياري از نسلهاي حاضر و آينده را متحول كند.
در نهايت به منظور ارزيابي نقاط قوت و ضعف از شركت كنندگان در كارگاه نظرسنجي به عمل آمد كه نتايج حاصل از آن در جدول زير ارائه شده است.