گزیده‌‌ای از انبوه پیام‌های تسلیت

در پی درگذشت استاد مسلّم اقتصاد اسلامی جناب استاد سید عباس موسویان، بسیاری از شخصیت‌‌های علمی، دانشگاهی و اقتصادی کشور پیام‌ تسلیت صادر کردند که مرور فرازهای این پیام‌‌ها، بیانگر گوشه‌ای از فضایل و برکات زندگی پربار مرحوم موسویان است.

تسلیت رئیس پژوهشكده پولي و بانكي به مناسبت درگذشت دکتر موسویان

رييس پژوهشكده پولي و بانكي در پیامی درگذشت حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانك مركزي را تسلیت گفت.

تسلیت رئیس کل بانک مرکزی به مناسبت درگذشت حجت‌الاسلام موسویان

رییس کل بانک مرکزی در پیامی درگذشت حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی این بانک را تسلیت گفت.

موسویان؛ فقیه اقتصاددان و استاد برجسته مالی

موسویان دیدگاه فقهای معاصر و مراجع بزرگوار تقلید را به خوبی می‌شناخت و بر دیدگاه فقهای گذشته از آغاز فقه در صدر اسلام احاطه خوبی داشت.

استاد سید عباس موسویان درگذشت

استاد گرانقدر و عالم بزرگ جناب حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید‌عباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی و استادتمام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی صبح امروز، یکشنبه ۱۹ مردادماه، بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در بیمارستان کامکار قم درگذشت.

معاملات بانکی از منظر مراجع تقلید (ویرایش سوم)

سید عباس موسویان

بررسی تطبیقی ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی و بانکداری متعارف

در بانکداری اسلامی بین ریسک اعتباری و شاخص‌های، اندازه، کیفیت مدیریت و کفایت سرمایه ارتباط منفی معناداری وجود دارد.

فروش وام‌های قرض‌الحسنه مثل وام ازدواج، ربا است

فروش وام ازدواج و سایر وام‌های قرض الحسنه خلاف قانون و حتی شرع بوده و به نوعی ربا محسوب می‌شود.

درباره سود پرداختی به سهامداران بورس

سرمایه‌گذاری و سودگیری از بازار سرمایه در صورتی که خلاف قانون نباشد، به خودی خود اشکال ندارد و بدون شک مسئولان بورس با موازین شرعی به پرداخت سود مشغول‌اند.

سازوکار ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه به یارانه‌بگیران

پیشنهاد بنده این بود که تسهیلات یک میلیون تومانی در قالب قرض‌الحسنه به مردم پرداخت شود، اما ابتدا گفتند هزینه آن برای دولت و نظام بانکی زیاد می‌شود و سپس با این پیشنهاد موافقت شد و آنچه آقای همتی بیان کردند بسیار بهتر است.

ابعاد فقهی تسهیلات یک میلیون تومانی دولت

اگر تسهیلات یک میلیون تومانی بدون رضایت طرفین باشد شرط قرارداد رعایت نشده است؛ باید بستری فراهم شود که کسانی که تمایل به دریافت تسهیلات یک میلیون تومانی را ندارند، بتوانند اعلام کنند.

نرم‌افزار «اقتصادنا» به بهره‌برداری رسید

این نرم‌افزار حاوی صوت دوره فشرده بانکداری اسلامی و نشست‌های پولی و بانکی «اقتصادنا» و کلاس تاریخ عقاید اقتصادی است.

میزان کامیابی شبکه بانکی کشور در تحقق اهداف نظام اقتصادی اسلام

ارزیابی میزان تحقق اهداف نظام اقتصادی اسلام در حوزۀ بانکداری، مستلزم به‌کارگیری شاخص‌های مناسب برای سنجش آن است؛ از این‌رو، نخستین قدم براى عملیاتی کردن اهداف اقتصاد اسلامی در برنامه‌ریزى‌های کلان سیستم بانکی، سنجش ابعاد و مؤلفه‌های بانکداری اسلامی است.

نشست تخصصی «کارکردهای توافق‌نامه بازخرید (رپو) منطبق با شریعت در بازارهای پول و سرمایه»

میزگرد کارکردهای توافق بازخرید (رپو) منطبق با شریعت در بازار پول و سرمایه در پژوهشکده پولی و بانکی برگزار و تاثیرات قرارداد بازخرید اسلامی در بازارهای مالی ایران مورد ارزیابی قرار گرفت.

تسویه زنجیره بدهی‌ها در کشور با اوراق گام

عضو شورای فقهی بانک مرکزی گفت: انتظار می‌رود گواهی اعتبار مولد به‌عنوان ابزاری بازارمحور و با قابلیت نقل‌وانتقال در بازارهای پول و سرمایه در کنار سایر ابزارهای موجود، نقش‌آفرینی کند.

نشست علمی«کارکردهای توافق‌نامه بازخرید (رپو) منطبق با شریعت در بازارهای پول و سرمایه»

این نشست با حضور حجت‌الاسلام موسویان، علی صالح‌آبادی، امیر هامونی، محمود نادری و حجت الاسلام یوسفی شیخ رباط در پژوهشکده پولی و بانکی برگزار می‌شود.

خرید اعتباری سهام از طریق مشارکت بانک و مشتری

نایب‌رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، جزئیات جلسه اخیر این کمیته درباره «خرید اعتباری سهام از طریق مشارکت بانک و مشتری در خرید و فروش سهام» را تشریح کرد.

مخالفت کمیته فقهی بورس با فرایند فعلی «خرید اعتباری سهام»

کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار با فرایند فعلی «خرید اعتباری سهام» مخالفت و بر ضرورت اصلاح آن تأکید کرده است.

بررسی فقهی طرح بانکداری جمهوری اسلامی نسبت به شرایط کنونی نظام بانکی

یکی از ویژگی‌های بانک‌های اسلامی در سراسر دنیا حتی در کشورهای غیراسلامی مانند آمریکا و انگلیس، وجود شوراها و کمیته‌های فقهی است که بر تدوین قوانین و مقررات و عملکرد بانک‌های اسلامی نظارت می‌کنند.

منتقدان طرح جدید، نظرات اثباتی و اصلاحی بدهند

متاسفانه برخی با شیطنت از آیت‌آلله مکارم شیرازی استفتاء کردند و مطالب خلاف واقعی را به بنده نسبت دادند که ایشان تکذیب فرمودند. بنده هم جوابیه را منتشر و این اکاذیب را تکذیب کردم چون چنین چیزی نگفته بودم.

توضیحات موسویان درباره سخنان منتسب به وی

حجت الاسلام سیدعباس موسویان، عضو شورای فقهی بانک مرکزی، صحبت‌های منتسب به وی را، که در نامه حجت‌الاسلام مبشری عارف خطاب به آیت‌الله مکارم‌شیرازی‌ ذکر شده، تکذیب کرد.

مصوبه جدید شورای فقهی درباره «توافق بازخرید (رپو) منطبق با شریعت»

شورای فقهی بانک مرکزی در جلسه اخیر خود استفاده از ابزار «توافق بازخرید منطبق با شریعت» در بازار بین بانکی را با لحاظ شرایطی مجاز اعلام کرد.

ابعاد شرعی جریمه تاخیر تادیه در طرح قانون بانکداری

با تصویب طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران، بحث نظری دریافت جریمه تاخیر تادیه از منظر فقهی منطبق بر آرای فقهی مراجع تقلید مي‌گردد و علاوه بر این، جریمه تنها به متخلفین مختص شده و معسرین و ورشکستگان از پرداخت آن معاف می‌گردند.

طرح جدید؛ یک گام جلوتر نسبت به قانون فعلی

ماده جریمه تاخیر در طرح جدید که مشروط به عدم احراز اعسار در تشخیص دادگاه به عنوان تعزیر مالی از متخلف اخذ می‌شود، در بیوت تمامی مراجع معظم تقلید چرخیده و به رویت و تأیید همه ایشان رسیده است.

آنچه در نشست ارائه و نقد «طرح پولطلا» گذشت

در نشست علمی ارائه و نقد طرح «پولطلا» مسأله خلق پول بانکی به عنوان مشکل اصلی نظام پولی و بانکی و سیستم اقتصادی کشور مطرح شد و طرح پولطلا مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

دور زدن تحریم با پول مجازی مشترک منطقه‌ای

همانطور که حضرت آقا مکرر تاکید فرمودند گره اصلی در بحث اقتصاد تولید است که با رونق آن تمام مشکلات اقتصادی حل می‌شود، اما اگر شاخص تولید کاهش پیدا کرد، گواهی طلا که سهل است، خود طلا را هم بیاورید اگر با ارزش کالا‌ها و خدمات برابری نداشته باشد هر روز شاهد افت قیمت طلا هم خواهید بود.

مبانی پولطلا، سست و بی‌اساس‌ است

معرفی کردن پول اعتباری به عنوان ریشه تمام مشکلات اقتصادی ادعای نادرستی است، چراکه خیلی از کشورها با همین پول اعتباری، اقتصاد موفقی دارند، از این رو این دیدگاه مبانی سستی دارد.

پول اسلامی، مبنای تاریخی ندارد

پیوند پول به طلا ملازم با ثبات قیمت و ارزش پول نیست و این نکته هم به شهادت تاریخ و هم از گزارش‌های ماهیانه و سالانه سایت‌های اعلام نرخ طلا که نوسانات قیمت آن را به صورت نموداری نمایش می‌دهند، قابل فهم است.

تشریح ابعاد «اوراق قرض‌الحسنه» در اجلاس ISRA

دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، جزئیات حضور نایب‌رئیس این کمیته را در کنفرانس آکادمی تحقیقات شرعی در حوزه مالی اسلامی، که هفته گذشته در مالزی برگزار شد، تشریح کرد.

ابزار جدید سیاست‌گذاری پولی به تصویب شورای فقهی بانک مرکزی رسید

با توجه به موافقت شورای فقهی بانک مرکزی با انتشار اوراق ودیعه، این بانک در نظر دارد تا در راستای کنترل رشد نقدینگی و جلوگیری از آثار تورمی آن نسبت به انتشار اوراق مذکور اقدام نماید.

چرا شورای فقهی بانک مرکزی لازم است؟

به هیچ وجه دنبال توجیه اقدامات بانکی و حتی بانک مرکزی نیستیم. البته وقتی‌که نیازی به وجود می‌آید، شورای فقهی احساس مسئولیت می‌کند که راه‌حلی شرعی برای آن پیدا کند ولی این به هیچ وجه به معنای درست کردن «کلاه شرعی» نیست.

آسیب‌شناسی و نقد وضعیت بانکداری ایران از منظر عدالت اقتصادی

وضعیت عدالت سیستم بانکداری کشور از منظر شاخص‌های توازن اجتماعی، فقرزدایی و استیفای حقوق طرفین روبه بهبود نیست.

نظر شورای فقهی درباره مدل عملیاتی اوراق بهادار «گام»

این شورا با بررسی ابعاد فقهی معاملات اوراق بهادار «گام» چنین نظر داد که اولاً انتشار اوراق بر پایه سند بدهی بلوکه شده در قالب قرارداد ضمانت شرعی یا عرفی اشکال ندارد، ثانیاً دریافت کارمزد در قبال چنین خدمتی از طرف بانک مجاز می‌باشد.

کارگاه آموزشی «ابزارهای نوین بانکداری اسلامی»

در این دوره تلاش می‌شود با تلفیق مبانی نظری و اجرایی، به‌تبیین ماهیت، مدل‌های عملیاتی و ظرفیت‌های ابزارهای نوین بانکداری اسلامی پرداخته شود.

مصوبه شورای فقهی درباره اعطای تسهیلات رفاهی به کارکنان بانک‌ها

این شورا تصمیم گرفت که کلاً تسهیلات رفاهی برای خانوارها و کارکنان بانک‌ها در قالب قرارداد مرابحه باشد.

رفع ابهام شورای فقهی از«اصل بدهی» در محاسبات وجه التزام

یک عضو شورای فقهی بانک مرکزی درباره شفاف‌سازی این شورا درباره عبارت "اصل بدهی" در محاسبات وجه التزام تاخیر تادیه دین در تسهیلات مشارکتی و غیر مشارکتی توضیح داد.

فروش کتاب‌های بانکداری اسلامی

تبعات اجاره حساب‌های بانکی

قطعاً تعدد حساب‌های بانکی یک مشکل است اما بانک مرکزی چنین موضوعی را با عنوان کُربنکینگ در دستور کار دارد تا بتواند یک نظام یکپارچه پولی و بانکی را ایجاد کند تا افراد به صورت منطقی و حساب شده دارای حساب بانکی باشند.

تصویب دستورالعمل انتشار اوراق وکالت در کمیته فقهی سازمان بورس

نایب‌رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: در جلسه اخیر این کمیته دستورالعمل انتشار اوراق وکالت به تصویب رسید.

نظر قطعی شورای فقهی بانک مرکزی درباره نحوه محاسبه وجه التزام

عضو شورای فقهی بانک مرکزی به تشریح جزئیات جلسه اخیر این شورا با موضوع بررسی اختلاف‌نظرها در رابطه با وجه التزام پرداخت.

تفاوت جوهری اسناد خزانه اسلامی و اوراق قرضه

اسناد خزانه اسلامی با اوراق قرضه تفاوت ماهوی و جوهری دارد و قابل مقایسه نیستند، چراکه اوراق قرضه مصداق قرض با بهره است که ربوی و حرام است اما اسناد خزانه مصداق بیع است.

چهار دغدغه‌ مهم مراجع نسبت به نواقص اجرایی قانون عملیات بانکی بدون ربا

آن زمان به حضرت امام(ره) پیشنهاد داده شد که اکثر کشور‌های اسلامی سیستم دوگانه دارند که بانکداری ربوی و بانکداری بدون ربا است، ما هم همین کار را انجام دهیم که امام (ره) مخالفت کردند و اجازه ندادند.

اعطای جایزه اقتصاد اسلامی شهید صدر به دکتر موسویان

در آیین اعطای جایزه اقتصاد اسلامی شهید صدر به پاس تلاشهای علمي در ارائه کتب و مقالات برجسته و ارائه مدلهای عملیاتی بانکداری اسلامی این جایزه به حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان اعطا شد.

دلایل اصرار بر معرفی شهید صدر به عنوان «پدر اقتصاد اسلامی»

بر اساس آنچه در آئین‌نامه جایزه اقتصاد اسلامی شهید صدر آمده است، می‌توان این جایزه را به صاحب‌نظران اقتصاد اسلامی خارجی هم اهدا کرد.

تفاوت روش محاسباتی «رِبح مرکب» و «رِبح ساده»

اشکال شورای نگهبان بر مصوبه مجلس مبنی بر خلاف شرع بودن «رِبح مرکب» وارد است و مجمع تشخیص مصلحت نظام هم به خوبی حق را به شورای نگهبان داده است.

مدیریت صحیح منابع و مصارف پولی، مهمترین چالش‌ نظام بانکی

کرسی علمی- ترویجی «سپرده امتیازی؛ راهکاری جهت کنترل نقدینگی و کاهش هزینه تامین مالی» توسط گروه اقتصاد اسلامی پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه با حضور اساتید و صاحبنظران این حوزه در قم برگزار شد.

دیدگاه فقهای شیعه و سنی درباره کارمزد

اگر بنا باشد عدم دریافت کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه را به همه کشور توسعه دهیم، بخش قرض‌الحسنه بانک با مشکلی جدی مواجه خواهد شد و بانک نمی‎تواند هزینه‎های خود را تأمین کند.

قرض‌الحسنه تعاونی در اسلام: الگوی جدید توسعه فعالیت‌های قرض‌الحسنه در کشور

سید عباس موسویان و حسین میثمی

جزییات سازوکار ابزار مالی «وارانت»

این ابزار مناسبی برای ناشرانی است که ضمن برآورد بازار می‌توانند نسبت به ریسک نوسان‌های قیمت در آینده اطمینان خاطر داشته باشند. این موضوع می‌تواند زمینه گسترش سهام و سهامداری را نیز فراهم نماید.

زمان آغاز فعالیت شورای فقهی را اول خدا می‌داند بعد بانک مرکزی

معتقدم برای برجسته کردن و شفاف‌سازی باید از عنوان «قانون جامع بانکداری اسلامی ایران» یا «قانون جامع بانکداری اسلامی جمهوری اسلامی ایران» استفاده کنیم؛ یعنی معتقدم که واژه اسلامی حتماً باید در عنوان این قانون جدید باشد.

هدایت نقدینگی به سمت تولید، حرکت در مسیر بانکداری اسلامی است

تفاوت بانکداری اسلامی با بانکداری متعارف را می توان در سه اصل کسب سود از محل معامله و فعالیت اقتصادی، اجرای احکام معاملات اسلامی و اخلاق اسلامی ذکر نمود.

سیر تکاملی بانکداری اسلامی در نظام اقتصادی اسلام

شش نظریه در زمینه بانکداری وجود دارد، سه نظریه نخست تجویز همان بانکداری ربوی و غربی است اما رسیدن به نظام اقتصادی اسلامی در گرو اصلاح نظریات موجود در بانکداری اسلامی است.

چکش‌کاری طرح جدید «بانکداری» در قم

نشست علمی «بررسی طرح بانکداری جمهوری اسلامی ایران» با سخنرانی حجج اسلام والمسلمین موسویان و مصباحی مقدم و با حضور طلاب و اساتید حوزه و جامعه المصطفی در قم برگزار شد.

توضیحات مفصل دکتر موسویان درباره ابعاد شرعی بیت کوین

پول مجازی پدیده مرموزی ‌است که اصل وجود، اعتباردهنده، هدف از انتشار و ترویج و ارزش آن همگی مبهم است و هریک از این عوامل به تنهایی موجب غرری شدن معامله می‌شود.

بانکداری اسلامی

محمدنقی نظرپور، سید عباس موسویان و ایوب خزایی

تغییرات جدید در کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار

در چهارمین دوره فعالیت کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تغییرات جدیدی در این مجموعه صورت گرفته است.

برتری «بانک وحدت» در عرصه بانکداری اسلامی

از این جهت که در «بانک اسلامی وحدت»، ناظر شرعی در داخل شعبه گذاشته شده که بر قراردادها نظارت کرده و مشتریان را توجیه می‌کند، عملکرد شرعی بهتر و اطمینان بیشتری نسبت به سایر شعبات بانکی در کشور وجود دارد.

بیت کوین از نظر شرعی اشکال دارد

پول‌های رمزی از جهت فقهی و شرعی یک مال مبهم و مجهول است و معامله با چنین دارایی باطل است. تا زمانی که اطلاعات درباره این ارزها در همین اندازه فعلی است، نمی توان حکم به صحت چنین معامله ای داد.

تحلیل نظری الگوی نظام بانکداری اسلامی اندونزی

نظام بانکداری اسلامی اندونزی به‌صورت گسترده در تمامی بخش‌‌های اقتصادی از قرارداد مضاربه استفاده می‌کند که به اعتقاد مشهور فقیهان امامیه و برخی از عالمان اهل سنت، این امر محل اشکال است.

بررسی انتشار اوراق ارزی در کمیته فقهی بورس

یک عضو کمیته فقهی بورس از بررسی چارچوب انتشار اوراق ارزی در این کمیته خبر داد و گفت: پایه این اوراق یورو و دلار خواهد بود.

بانکداری مرکزی اسلامی و سیاست‌گذاری پولی و ارزی

سید عباس موسویان و حسین میثمی

مناظره جنجالی دو قطب مخالف در بانکداری ایران

این مناظره نشان داد هردو قطب نظری بانکداری به «اجرای قراردادها» در بانک‌ها ایراد جدی دارند.

تسویه چند مرحله‌ای در بورس نهایی شد

عضو شورای فقهی بورس با تشریح طرح تسویه چند مرحله‌ای برای تامین مالی بنگاه‌ها، از بررسی و تایید مباحث این طرح از نظر فقهی خبر داد.

خلق پول بانک‌ها به دو شرط جایز است

عضو شورای فقهی بانک مرکزی گفت: بنده عقود مبادله‌ای را ترجیح خواهم داد؛ برای عقد مرابحه بیش از ۲۰۰ روایت وجود دارد در حالی برای عقد مشارکت ۱۳ روایت بیشتر نیست.

بازدهی کنونی بخش واقعی اقتصاد ۶درصد بیشتر از نرخ تورم

عضو شورای فقهی بانک مرکزی با بیان اینکه کاهش نرخ سود بانکی یک ضرورت بود، حداکثر بازدهی کنونی در بخش واقعی اقتصاد ایران را ۶ درصد بر روی نرخ تورم اعلام کرد.

شورای نگهبان، مقام ناظر بر مصوبات و عملیات بانکی نیست

شورای نگهبان فقط قانون بانکداری بدون ربا را بررسی و تایید کرده و بر مراحل تدوین آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و عملیات اجرایی بانک‌ها هیچگونه نظارتی ندارد.

سود علی‌الحساب بانکها ربا نیست

عضو شورای فقهی بانک مرکزی با پاسخ به شبهات مطرح شده در مورد ربا بودن سود بانکی و جریمه تاخیر گفت: تعریف فقهی ربا مشخص است و هیچکدام از این تعاریف نگفته‌اند سود علی‌الحساب رباست.

بازار پول اسلامی: ماهیت، کارکرد و ابزارها

بر اساس فقه اسلامی، بسیاری از قراردادها این ظرفیت را دارند که از آنان جهت طراحی ابزارهای لازم برای توسعه بازار پول اسلامی استفاده کرد.

مجوز بانک مرکزی برای برخورد با مؤسسات غیرمجاز در طرح بانکداری اسلامی

طرحی که مجلس برای اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا آماده کرده ، مجوز لازم به بانک مرکزی برای برخورد با مؤسسات مالی و اعتباری غیر مجاز به صورت شفاف داده شده است.

کتاب «بانکداری اسلامی: مبانی نظری-تجارب عملی» به ویرایش پنجم رسید

این کتاب تلاش داشته با رویکردی نوین، مهم‌ترین یافته‌های بانکداری و مالی اسلامی در ایران و سایر کشورها را جمع‌آوری و با بیانی ساده به مخاطب ارائه نماید.

توافق‌نامه بازخرید (ریپو) در بازار بین بانکی اسلامی

قرارداد ریپو گرچه شباهت‌هایی با بيع‌العینه و بيع‌الخیار دارد؛ اما مصداق هيچ يك از آن دو نبوده و تفاوت‌های معناداری با آن‌ها دارد.

تعزیر مالی و جریمه دولتی برای مطالبات غیرجاری در بانکداری اسلامی

آیا می‌توان در زمینه حل معضل مطالبات غیرجاری به راهکاری دست یافت که ضمن برخورداری از مشروعیت لازم، از کارایی مناسب نیز برخوردار باشد؟

بانک مرکزی از شورای فقهی استفاده ابزاری نخواهد کرد

هیچ‌گاه بانک مرکزی از شورای فقهی استفاده ابزاری نکرده و تلاش نکرده است که کارهای خود را از این طریق توجیه کند.

ابعاد فقهی ‌وام‌های خانوادگی؛ کارمزد غیرواقعی، ممنوع

اگر بانک‌ها ۴ درصد کارمزد دریافت می‌کنند؛ واقعاً ۴ درصد هم هزینه دارند ولی اداره یک صندوق کوچک به اندازه ۴ درصد خرج ندارد و اگر کارمزد بیش از حد واقعی دریافت شود، شرعاً اشکال دارد.

دو ایراد اساسی به لایحه بانکداری

عضو شورای فقهی بانک مرکزی از حفظ نقش تشریفاتی این شورا در لایحه اصلاح قانون بانک مرکزی به رغم تاکیدات رهبری بر لزوم تقویت جایگاه شورا در این بانک انتقاد کرد.

تجربه بانکداری بدون ربا در ایران

سید عباس موسویان و حسین میثمی

پرده برداری از دو مدل عملیاتی برای اوراق اجاره

دکتر سید عباس موسویان با اشاره به اهمیت اوراق اجاره در شرایط کنونی اقتصاد ایران از دو مدل برای این اوراق پرده برداری کرد.

نشست تخصصی «اجتهاد چند مرحله ای؛ روش تحقیق فقه مالی»

این الگو نباید به عنوان یک روش نهایی تلقی شود و پژوهشگران دیگر می‌توانند با اصلاح اشکالات و کاستی‌های احتمالی بر قوت و اعتبار آن بیفزایند.

نشست «اجتهاد چندمرحله‌ای؛ روش تحقیق فقه مالی»

این نشست به همت انجمن مالی اسلامی ایران و با سخنرانی سید عباس موسویان برگزار می‌شود.

نشست «تبیین ضرورت تخصصی شدن فقه»

تخصصی شدن فقه در راستای نیازی است که امروز در حوزه و جامعه مطرح است

ضرورت کمیته‌ی فقهی در مؤسسات اقتصادی جهان اسلام

فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه کمیته‌های فقهی یک رکن بانک مرکزی است واقعاً یک مشکل بزرگی را حل کرد.

کارت‌های اعتباری مشکل شرعی ندارند

بانک‌ها می‌توانند هم از سرمایه‌های خودشان و هم از سپرده‌های سرمایه‌گذاری که به وکالت در اختیار دارند در این مسیر استفاده کنند.

شرایط حلال یا حرام بودن حقوق کارمندان بانکی

مراجع تقلید تقریبا در سه بحث از مباحث بانکداری سخن جدی دارند: جریمه دیرکرد، نرخ سود بانک‌ها و فاکتورهای صوری

نرخ سود باید از اقتصاد واقعی مشتق شود

حداکثر نرخ سود واقعی ۵ تا ۶ درصد بالاتر از نرخ تورم است؛ بازدهی سرمایه در این حد می‌تواند تعریف شود.

تعامل با بانکداری بین‌الملل با تأکید بر ابزار خرید دین

قرارداد مالی خرید دین، از وفاق کافی فقهی بر اساس فقه مذاهب رسمی اسلامی برخوردار است.

مصوبات شورای فقهی باید لازم الاجرا باشد

برای جلوگیری از مغایرت فرایندها با قانون اساسی نمی‌توان جایگاه مشورتی برای شورای فقهی در نظر گرفت.

نقد و بررسی قوانین بانکداری کشور در رادیو معارف

برنامه «فقه پویا» در رادیو معارف با نگاه به اصول بانکداری اسلامی، مجموعه قوانین بانکداری کشور را نقد و بررسی می‌کند.

ضرورت شرعی انتشار صورت عملکرد سپرده‌ها

بانکدار به عنوان وکیل سپرده‌های سرمایه‌گذاری موظف است که عملکرد خود در قبال سپرده‌گذاران را کاملاً شفاف بیان نماید.

چهار دغدغه فقهی نظام بانکداری

با گذشت بیش از ۳۰ سال از اجرای بانکداری بدون ربا عمده اشکالات و دغدغه های فقهی علما و گاهی مراجع بزرگ تقلید به چهار نکته بازمیگردد.

در چارچوب اسلامی، بازار پول قابل طراحی است

هرچند به لحاظ کارکردی و اجرایی قرض موجود در بانکداری نوین با کارکرد قرض در صدر اسلام تفاوت دارد، اما این تفاوت کارکردی است و نه مفهومی.

دلایل مخالفت بانک مرکزی با جایگاه قانونی شورای فقهی

نماینده بانک مرکزی اعلام کرده که لایحه بانک مرکزی تا یکسال دیگر هم آماده نمی‌شود!

چهار دغدغه مراجع درباره معاملات بانکی

برخی از مراجع عظام چهار دغدغه جدی نسبت به معاملات بانکی دارند و ما مسئولیت داریم که حساسیت لازم را در این زمینه داشته باشیم.

دلایل بدگمانی مراجع عظام به نظام بانکی

حجت‌‌الاسلام دکتر موسویان در خصوص اظهارنظرهای مراجع عظام تقلید درباره سودهای بانکی و حرمت جرایم دیرکرد توضیح می‌دهند.

بررسی رابطه ریسک و غرر در بازارهای مالی اسلامی

غرر به معنای نوعی عدم اطمینان در ارکان قرارداد است که یکی از طرفین معامله را در معرض خطر قرار دهد. این مفهوم شباهت فراوانی با مفهوم ریسک مالی دارد.

شرط اسلام برای دریافت سود بانکی

سرمایه در اسلام در صورت ترکیب شدن در قالب کار انجام شده، سهمی از سود را دارد.

هشدار به عملیات ربوی در نظام بانکی

فرمایش اخیر آیت‌الله جوادی‌آملی هشدار به عملیات ربوی در نظام بانکی است.

بانکداری اسلامی می‌تواند بسیاری از مشکلات پولی را مرتفع کند

اگر بازار سرمایه اسلامی بر اساس آنچه که طراحی شده، عملیاتی شود می‌‌تواند بحران‌های مالی را رفع کند.

شورای فقهی بانک مرکزی همچنان مشورتی است!

این شورا جایگاه حقوقی و قانونی به این معنا که مصوبات آن الزام قانونی داشته باشد، ندارد.

اهتمام لازم برای اصلاح قانون دیده نمی‌‌شود

قانون بانکداری بدون ربا برای اقتصاد شبه دولتی نوشته شد و باید بر اساس فضای جدید بازنویسی شود.

تصویب معاملات اوراق سلف خرید خودرو

باید ابزارهای جدید مالی به بانکداران کشور معرفی شوند.

پیشنهادات تعیین «نرخ سود» در لایحه قانون بانکداری

در شرایط طبیعی و عادی اقتصاد، آزادسازی نرخ‌ها مشروعیت بیشتری دارد.

از «کتاب نظریه» رونمایی شد

بانکداری اسلامی متناسب با اهداف و مأموریت های نظام اقتصادی اسلامی، مدل پیشرفته تری از بانکداری اسلامی بدون ربا است.

قواعد بانکداری اسلامی بر نفی ضرر تمرکز دارد

فعالان صنعت بانکی در حوزه بانکداری اسلامی، علاوه بر مصالح بانک باید بر حقوق مشتریان نیز دقت داشته باشند

عقد مرابحه، پرکاربردترین عقد است

قرارداد مرابحه به تنهایی و به‌طور طبیعی می تواند ۸۰ درصد از نیازهای صنعت بانکداری را پوشش دهد.

جریمه دیرکرد با وجه التزام تفاوت دارد

به جای دیدارهای مکرر مدیران بانکی با مراجع، باید یک تیم مشترک از طرف نهاد مرجعیت و بانک مرکزی مأمور شده و بدهکاران نظام بانکی را طبقه‌بندی کند.

هر سود تضمین شده‌ای در اسلام ربا نیست

سومین نشست از سلسله نشست های اقتصاد اسلامی با عنوان «بازار سرمایه اسلامی (بورس)» در کانون اندیشه جوان برگزار شد.

جریمه تاخیر تادیه

سید عباس موسویان و فرشته ملاکریمی

فیلم جلسات بانکداری اسلامی با حضور دکتر موسویان

این جلسات به موضوعاتی همچون ربا، سپرده سرمایه‌گذاری، انواع سپرده در بانکداری اسلامی، ماهیت اعتبار در حساب جاری و... می‌پردازد.

بانک مرکزی، اعتباری برای نظارت شرعی قائل نیست

نمره بانک مرکزی در مقوله نظارت شرعی زیر ۱۰ است؛ چراکه هیچ نظارت شرعی اعمال نمی‌شود و به عبارت دقیق‌تر اصلا اعتقادی به این امر وجود ندارد.

سومین نشست نقد و بررسی پیش‌نویس قانون عملیات بانکی بدون ربا

سومین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و بررسی پیش‌نویس قانون عملیات بانکی بدون ربا با موضوع «وصول مطالبات» با حضور اساتید و صاحب‌نظران برگزار شد.

اولین نشست نقد و بررسی پیش‌نویس قانون عملیات بانکی بدون ربا

فصل اول و دوم طرح اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا با حضور صاحب‌نظران و کارشناسان بانکی در بوته نقد و بررسی قرار گرفت.

دفاع موسویان از اصلاحیه قانون بانکداری بدون ربا

ما قائل به خلق پول هستیم اما به شکل منضبط، حساب شده و تحت اِشراف بانک مرکزی که این هم در قانون آمده است.

وضعیت شرعی و حقوقی فعالیت بانک‌ها با ودیعه عمره

بانک‌ها برای فعالیت‌های سرمایه‌گذاری با ودیعه عمره، وکالت عام دارند؛ لذا هیچ اشکال شرعی و حقوقی بر این اقدام آنان وارد نیست.

دامنه منطقی تعیین نرخ سود در بانکداری اسلامی

دامنه منطقی نرخ سود در بخش سپرده‌ها، تورمِ بعلاوه ۲ یا ۳ درصد و در بخش تسهیلات هم تورمِ بعلاوه ۴ الی ۶ درصد است.

بررسی چالش‌ها و راهکارهای نظام بانکداری اسلامی

پنجاه‌ وششمین نشست علمی انجمن اقتصاد اسلامی با حضور فضلا استادان و طلاب حوزه علمیه برگزار شد.

اسکناس‌هایی که گران فروخته می‌شوند!

این موضوع که نظام بانکی در ارائه پول‌های نو به متقاضیان تبعیض به خرج می‌دهد می‌تواند باعث بی‌اعتمادی بیشتر به نظام بانکی شود.

طرح اصلاح «قانون بانکداري بدون ربا» تا پايان سال نهايي مي‌شود.

بار ديگر مجلس عَلَم اصلاح قانون بانکداري را برافراشته و تصميم به ارايه طرح اصلاح قانون بانکداري دارد.

«صدي سه مي گيرم»، حلال است يا حرام؟

عده اي پول خود را به يک فعال اقتصادي مي دهند تا با پول آنها کار کند و مثلاً ماهانه، صدي سه به آنها سود بدهد. آيا اين کار هم مضاربه معاطاتي است؟

بانکداری بدون ربا، از نظریه تا تجربه

محمدنقی نظرپور و سیدعباس موسویان

مقدمه‌ای ‌بر بانکداری بدون ربا در ایران

سید عباس موسویان

دِین از نظر دین

احکام و روایاتی که در دین اسلام در مورد بدهی وجود دارد را می توان به هشت دسته کلی تقسیم نمود.

قرار نیست قانون جدید بانکداری بدون ربا معجزه کند!

قانون کنونی بانکداری بدون ربا ضمانت اجرایی ندارد ولی در قانونی که اکنون پیشنهاد شده، این موضوع دیده شده است.

عقد خريد دين در شرايط "رکود تورمي" توصيه مي‌شود.

مقام معظم رهبري هم در ابتدا فرمودند خريد دين اشكال دارد ولي بعدها فرمودند منظورشان اسناد صوري است. بنابراين بانك‌ها بايد در اين قرارداد اسناد واقعي را احراز كنند تا شرعي شود.

طراحی مدل عملیاتی بانکداری اسلامی؛ سازگار با الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت

مدل کنونی بانک‌داری بدون ربا پیچیدگی‌های زیادی برای طرفین قرارداد دارد. در مدل پیشنهادی، همه‌ی بانک‌ها با تعداد معینی از عقدها کار می‌کنند و این باعث آسان و کم‌هزینه شدن فرآیند آموزش می‌شود.

آشنایی با بازار سرمایه اسلامی (بورس)

سید عباس موسویان و ابوذر سروش

دریافت کارمزد از تراکنش‌های فروشگاهی، اشکال شرعی ندارد

آنچه از نظر شرعی مهم است تناسب بین خدمت بانک و کارمزد است؛ چراکه کارمزد تعیین شده باید متناسب با خدمت بانک باشد نه بالاتر از آن!

بانكداري اسلامی: مبانی نظری-تجارب عملی

سید عباس موسویان و حسین میسمی

سود عادلانه در نظام بانکی حاکم نیست

بالا یا پایین بودن نرخ‌ها ارتباطی به ربا ندارد. ممکن است یک معامله ربوی نباشد ولی نرخ‌های آن خیلی اجحاف آمیز باشد.

شرط سپرده در وام‌ قرض‌الحسنه، ربای حُکمی است

اینکه بانک شرط کند اگر می‌خواهید از بانک وام قرض‌الحسنه دریافت کنید، باید برای مدت معینی سپرده‌گذاری کنید، مصداق ربای حُکمی است.

نظارت شرعی بر بانک‌ها و مؤسسات مالی اسلامی

سید عباس موسویان و حسین میسمی

پذیره نویسی و فروش سه اوراق به قیمت بازار

در حال حاضر پذیره نویسی و عرضه اولیه اوراق مشارکت، اجاره و مرابحه به قیمت اسمی صورت می پذیرد.

حدود شرعی و قانونی فعالیت بانک‌ها در امور خیریه

فعالیت خیرخواهانه بانک‌ها باید فقط از محل سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و قرض‌الحسنه جاری صورت گیرد.

مرز بین سود و ربا در تسهیلات بانکی

از ابتدای ایجاد بانکداری در کشورهای اسلامی تلاقی سود و ربا در تسهیلات و وام‌های بانکی تنش‌زا و بحث برانگیز بوده است.

جایگاه «نظارت شرعی» در روند تحقق بانکداری بدون ربا

هنوز قانون عملیات بانکی بدون ربا به درستي و براساس آنچه انتظار می رفت اجرایی نشده است.

يازدهمين جلسه نقد پژوهش‌های بانکداری و مالی اسلامی

موضوع این جلسه به عمليات بازار باز در چارچوب بانكداري بدون ربا (مطالعه موردي: اسناد خزانه اسلامي) اختصاص داشت.

عوارض گسترش مؤسسات مالی غیرمجاز

گسترش مؤسسات مالی غیرمجاز منجر به فاصله‌گرفتن از بانکداری اسلامی می‌شود.

جریمه دیرکرد بانکی در چه شرایطی حرام است؟

جزئیات بیشتر از آنچه در جلسه اخیر آیت الله مکارم شیرازی و رییس کل بانک مرکزی در قم گذشته است.

سمینار «نظارت شرعی بر بانک‌ها و موسسات مالی اسلامی»

این سمینار با حضور دکتر موسویان، دکتر طالبی و امیرحسین امین آزاد برگزار گردید.

عدم نياز به توجيه ربا جهت توسعه اقتصادي.

دیدگاههایی که دریکصد سال اخیر توسط برخی از اندیشمندان مسلمان در توجیه ربا مطرح شده، قابل نقد است.

تعیین دستوری نرخ سود، منوط به شرایط بحرانی

منطق اقتصاد اسلامی تاکید می‌کند که تعیین دستوری نرخ سود با هیچکدام از شرایط طبیعی اقتصاد تطابق ندارد.

اسناد خزانه اسلامی؛ از الف تا ی

از آنجاکه دولت با بانک مرکزی مالکیت مشترک دارند، برای بدهی دولت به بانک مرکزی، نمی‌توان از این اوراق استفاده کرد.

نشست طرح تحول نظام بانکی برگزار شد.

قوانین به گونه‌ای مورد بازنگری واقع شود که از قانون‌گریزی بانکها کاسته شود.

«اقتصادنا» راهگشای اقتصاد مقاومتی است.

پس از چهل سال، هنوز کتاب «بانکداری بدون ربا» شهید صدر جزو بهترین منابع تلقی می‌شود.

معضلات صندوق‌های وقفی؛ مزایای اوراق وقف

اوراق وقف می‌تواند به عنوان ابزار سیاست مالی به تامین مالی دولت، شهرداری‌ها و موسسات خیریه کمک نماید.

ارتقای رتبه دوفصلنامه «تحقيقات مالی اسلامی» به علمی پژوهشی

این دوفصلنامه اولین نشریه تخصصی مالی اسلامی در کشور می باشد.

تشریح دستاوردهای کمیته فقهی سازمان بورس

مسئـولان ارشد سازمان بورس و اوراق بهادار در سفری دو روزه به قم، با مراجع عظام تقلید دیدار کردند.

گزارش تفصیلی دهمین جلسه نقد+ صوت جلسه

موضوع جلسه: راهکار اعطای تسهیلات بانک مرکزی به بانکهای تجاری در بانکداری اسلامی

استفتائات «ضمانت و وثایق بانكي»

با دیدگا‌ه‌های مراجع معظم تقلید در خصوص ضمانت و وثایق بانکی بیشتر آشنا شویم.

«بازار سرمایه اسلامی» شایسته تقدیر شد.

این کتاب پیش از این در بهار 92 برنده جایزه فصل در حوزه اقتصاد اسلامی شده بود.

دیدگاه‌های تاریخی نسبت به بانکداری اسلامی

طبق پنجمین نظریه، تاسیس نظام بانکداری اسلامی منوط به تحقق نظام اقتصادی اسلام است.

نمایشگاه آثار علمی سه تن از اساتید

در این نمایشگاه از کارنامه علمی ده ساله آقایان حکمت نیا، میرمعزی و موسویان، رونمایی شد.

امکان دریافت کارمزد بانکی از تسهیلات اعتباری استفاده نشده

عضو شورای فقهی بانک مرکزی از جزئیات آخرین جلسه شورای فقهی بانک مرکزی می‌گوید.

جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی به استاد موسویان اهدا شد

این مراسم با حضور دکتر سیف، حجت‌الاسلام دکترمصباحي مقدم و حجت‌الاسلام رشاد برگزار شد.

شبکه‌های اجتماعی و بانکداری اسلامی

اگر این شبکه‌ها بطور صحیح هدایت و نهادینه شوند، می‌توانند به تحقق اهداف بانکداری اسلامی کمک رسانند.

طبقه‌بندی اوراق بهادارِ در خدمت وقف

سازمان اوقاف اگر بخواهد در «اقتصاد وقف» پیش‌گام باشد، باید ابزارهای مربوطه را شناسایی و سریعاً کاربردی سازد.

دستورالعمل «اوراق خزانه اسلامی» تدوین می‌شود

بانک مرکزی می‌تواند به جای انتشار اوراق مشارکت، از اوراق خزانه اسلامی برای اعمال سیاست پولی و کنترل نقدینگی استفاده کند.

استفتائات «گشایش اعتبار، صدور و وصول چک و سفته»

گشایش اعتبار در قالب چه قراردادی انجام می‌شود و آیا سود حاصل از آن برای بانک مشروع است؟ آیا وصول‌ سفته و چك‌ و گرفتن كارمزد در مقابل آن جايز است؟

تعریف ربا دست ما نیست، دست شریعت است!

به اشتباه بیان می‌شود که باید تعریف نوینی از ربا ارائه شود؛ حال آنکه ما نیازمند تطبیق جدید از ربا متناسب با شرایط روز جامعه هستیم و نه تعریف جدید از آن.

اوراق اجاره به جای اوراق مشاركت بانك مركزي

اوراق مشارکت بانک مرکزي از نظر شرعي محل ترديد است؛ بدین دلیل شوراي فقهي بهترين راهکار پيشنهادی را انتشار صکوک اجاره می‌داند.

مصوبه شورای پول و اعتبار اشکال اساسی دارد

شرطی که مخالف مقتضای عقد باشد باطل است؛ از اینرو همانطور که دکتر توکلی عضو ناظر شورای پول و اعتبار گفته‌اند ماده 11 این آئین‌نامه دارای اشکال اساسی فقهی است.

جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی به دکتر موسویان رسید.

مروری بر زندگینامه و سوابق علمی پژوهشی ایشان به همراه نظرات آقایان رفیعی آتانی، میرمعزی و متفکر آزاد.

پاسخ به شبهاتی در خصوص بانکداری اسلامی

ربوی بودن و یا نبودن یک معامله به ماهیت قرارداد آن معامله ارتباط پیدا می‌کند، نه متغیر یا ثابت بودن سود آن.

کارگاه آموزشی «كارت اعتباري مرابحه»

در این کارگاه، كاربرد عقدمرابحه درنظام بانكي همچون كارت‌ اعتباري مرابحه، مورد طرح و بررسی قرار گرفت. علاقمندان میتوانند فایل‌های ارائه شده در این کارگاه را از این قسمت دریافت نمایند.

استفتائات «احکام تسهیلات بانکی»

برخی افراد با ارائه فاکتورهای غیرواقعی، از بانک وام دریافت می‌کنند؛ آیا این کار جایز است؟ پول‌گذاشتن در بانک به قصد گرفتن وام چه حکمی‌دارد؟ آیا بانك‌ها حق دارند كارمزد و جریمه ديركرد وام بگيرند؟

پنج نهاد اثرگذار در رشد بانکداری اسلامی در ایران

حتی غربی‌ها هم پذیرفته‌اند که اگر بانکداری اسلامی درست و کامل اجرا شود به بانکداری ربوی برتری دارد.

کارگاه آموزشی «كارت اعتباري مرابحه»

کارگاه آموزشی «كارت اعتباري مرابحه و ظرفيت هاي اجرائي آن در شبكه بانكي كشور» در تاریخ دوشنبه 20 آبان 1392 توسط حجه الاسلام دکتر موسویان، برگزار می‌شود.

استفتائات «سپرده های بانکی و سود آنان»

ماهیت فقهی سپرده‌های بانکی، حکم شرعی دریافت سود بانکی، جوایز بانکی و شرکت در قرعه‌کشی‌ بانکها از جملة این استفتائات است.

کارتهای اعتباری و انطباق پذیری فقهی

دبيان محمدالدبيان و سیدعباس موسویان

کتاب «معاملات بانکی از منظر مراجع تقلید» منتشر شد.

این کتاب نوشته حجه الاسلام دکتر موسویان می باشد که با ویرایشی جدید توسط انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی به چاپ رسیده است.

معاملات بانکی از منظر مراجع تقلید

سید عباس موسویان

ضرورت طراحي ابزارهاي اسلامي سیاست‌گذاري‌ پولی

هيچ دليل منطقي براي آنکه نرخ سود نتواند كاركردهاي نرخ بهره را (چه در سطح خرد و چه در سطح كلان) داشته باشد وجود ندارد.

همایش بانکداری اسلامی از فلسفه وجودی خود فاصله گرفته است.

بایستی یافته های علمی همایش ها و کنفرانس ها به سیاستگذاران ارائه و از آنها خواسته شود که در مقابل این یافته های علمی جوابگو باشند.

جریمه تاخیر تادیه (فتاوی مراجع تقلید، قوانین و مقررات بانکی، مقالات علمی)

سید عباس موسویان

سلسله جلسات نقد و بررسی پژوهش‌های بانکداری و مالی اسلامی (صفحه دوم)

آغاز به کار مرکز مطالعات بانکداری اسلامی کشور

امروزه همگان به این باور رسیده اند که بانکداری اسلامی در مقام اجرا نیز نسبت به بانکداری متعارف و بانک‌های رایج برتری دارد.

معرفی پژوهشگران ایرانی