در پی برگزاری سلسله جلسات نقد پژوهش‌های بانکداری و مالی اسلامی، پژوهشکده پولی و بانکی اقدام به برگزاری هجدهمین نشست با موضوع ماهیت بانک و دلالت‌های آن برای مطالعات بانکداری اسلامی در تاریخ چهارم دی ماه 139۵ نمود.
در آغاز نشست آقای دکتر سید مهدی حسینی دولت آبادی (دکترای اقتصاد دانشگاه تهران) با توجه به ایده مطرح شده در مقاله خود در نشریه مطالعات اقتصاد اسلامی (شماره بهار و تابستان ۱۳۹۵)، به عنوان سخنران اصلی نظرات خود را بیان کرد. بر اساس این مقاله، بررسي تحولات بانك و ترتيبات حاكم بر آن و متون اقتصادي مرتبط با حوزه بانكداري نشان می‌دهد كه بانك متعارف، نهاد خلق پول در اقتصاد است و تقليل آن به يك نهاد واسطه مالي همچون ساير نهادهاي مالي تصوير صحيحي از ماهيت بانك ارائه نمي‌كند.
دکتر حسینی دولت آبادی یکی از شواهد این امر را تخصیص منابع و اعطای تسهیلات توسط بانک‌ها بدون توجه به تجهیز منابع دانست. همچنین با اشاره به دلالت‌های بانک به عنوان نهاد خلق پول در سطح کلان و خرد و اشاره به جايگاه و نقش پول در اقتصاد و آثار خلق پول بانك‌ها در آن، این تلقی از ماهیت بانک به عنوان مبنای مطالعات بانکداری اسلامی را براي طراحي يك نظام بانكداري اسلامي ضروري دانست.
پس از ارائه دیدگاه سخنران اصلی، ناقدان محترم آقايان دکتر حسن سبحانی (عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران)، حجت‌الاسلام محمدنقی نظرپور (عضو هیئت علمی دانشگاه مفید و عضو شورای فقهی بانک مرکزی) و آقای محمدهادی مهدویان (صاحب‌نظر حوزه پولی و بانکی) به بیان دیدگاه‌های خود درباره ایده مطرح شده در مقاله پرداختند. از جمله مهم‌ترین محورهای مطرح شده توسط ناقدان محترم می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- لزوم در نظر گرفتن مسائل پول و بانک به صورت سیستمی به منظور تبیین بهتر ماهیت بانک
- اهمیت پرداختن به ماهیت پول در کنار بررسی ماهیت بانک
- امکان بروز مشکلات در نظام ذخیره‌گیری کامل
- اشتباه بودن انگاره تقلیل عملیات بانکی بدون ربا به حذف ربا (با توجه به اشاره به اهداف اجتماعی در این قانون)
- لزوم اشاره به نظریه‌های پول و بانک به جای تحولات تاریخی
- عدم امکان حذف نقش واسطه‌گری مالی بانک و لزوم تکمیل نقش بانک بر اساس امکان خلق پول
فایل صوتی و گزارش تصویری این نشست در صفحه سلسله جلسات نقد و بررسی پژوهش‌های بانکداری و مالی اسلامی قابل دریافت است. همچنین گزارش تفصیلی نشست به زودی ارائه خواهد گردید.
صفحه سلسله جلسات نقد و بررسی پژوهش‌های بانکداری و مالی اسلامی