واحد تصمیمگیری و مقرراتی ترکیه دو استراتژی را در چشمانداز استانبول به عنوان مرکز مالی جهانی درنظر گرفتهاند: اول بازسازی زیرساختهای بخشهایی که در حال حاضر مشغول فعالیت هستند و دیگری انتقال و تمرکز خدمات مالی استانبول بر فعالیتهای مبتنی بر تأمین مالی اسلامی است.
به گفته رییس بخش نظارت بر بانکداری و تنظیم مقررات ترکیه، پیشنویس جامع قوانین و مقررات بخش مالی بدون بهره (اسلامی) با در نظرگرفتن کلیه مسائل مربوط به محصولات مالی اسلامی آماده شده است. انتظار بر این است که قانون مذکور به زودی تصویب شود و شاهد ورود فعالان جدید از هر دو بخش خصوصی و عمومی به بخش بانکداری اسلامی باشیم.
علیرغم قوانین دستوپاگیر موجود در ترکیه برای توسعه خدمات و تولیدات مالی اسلامی، بانکهای مشارکتی (اسلامی) این کشور از رشد خوبی برخوردار بودهاند. در نیمه اول سال 2017 تعدادی از بانکهای اسلامی در ترکیه سود خالص 769 میلیون لیری (223 میلیون دلار) را به خود اختصاص دادند که نسبت به نیمه اول سال 2016، رشد 36 درصدی را تجربه نمودهاند. ارزش داراییهای آنها نیز با رشد 8 درصدی به 42 میلیارد دلار افزایش یافته است.
شتاب در تصویب بانکداری اسلامی با انگیزههایی همچون اعطای وامهای تضمین شده دولتی برای شرکتهای غیرمالی، کاهش مالیات و سهولت تسهیلات بانکی همراه است. مقامات ترکیه با تشویق ایجاد بانکهای مشارکتی جدید، علاقهمندی خود را به توسعه بانکداری اسلامی با سرعت هر چه بیشتر نشان میدهند. به عنوان نمونه افتتاح اخیر دو بانک مشارکتی دولتی به نامهای زراعت[1] و واکیف[2] نشانههای از ترویج تأمین مالی اسلامی در این کشور است. علاوه بر این، انتظار میرود هالک بانک ترکیه به عنوان یکی از بانکهای متعارف دولتی، انجام عملیات اسلامی خود را به زودی آغاز نماید.
ترکیه برای گسترش دامنه ابزارهای بدون بهره، آماده ارائه بیمه اسلامی به نظام مالی است. علاوه بر این، زیرساختهای مقرراتی و حسابداری نیز برای توسعه بانکداری اسلامی مهیا شده و حمایتهای دولتی از طریق انتشار صکوک و مقررات جدید برای استفاده از ابزارهای منطبق بر شریعت در رشد این صنعت بانکی سودمند خواهد بود.
تدوین: لیلا محرابی
[1] Ziraat Katilim
[2] Vakif Katilim