با توجه به ماهیت و تفاوت‌های بنیادین در اصول و رویه‌های کاری بانک‌های اسلامی با بانک‌های متعارف، لزوم ارائه خدمات آموزشی مستمر به گروه‌های مرتبط با این حوزه مانند مدیران و کارکنان بانک‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است.
در راستای همگام شدن با این فرآیند و به منظور پاسخگویی به نیاز ایجاد و پیاده‌سازی بانکداری اسلامی در کشور بنگلادش، آکادمی آموزش و پژوهش بانک اسلامی[1] (IBTRA) در سال ۱۹۸۴ و درست به فاصله یکسال از زمان تاسیس نخستین بانک اسلامی بنگلادش فعالیت خود را آغاز کرد. این در حالی است که نخستین بانک اسلامی بنگلادش با مسئولیت محدود (IBBL)[2] در سال 1983، براساس قانون شرکت‌ها و با هدف ارائه خدمات و محصولات بانکداری براساس شریعت اسلامی در کشور بنگلادش تاسیس شده است.
این آکادمی فعالیت‌های خود را در دو قالب کلی آموزش و پژوهش و در حوزه‌های مختلف مرتبط با بانکداری اسلامی به علاقه‌مندان ارائه می‌دهد. در حال حاضر ارائه خدمات پیشرفته کتابخانه‌ای به کارکنان بانک‌ها، دانش‌پژوهان، پژوهشگران و کلیه علاقه‌مندان یکی از فعالیت‌های با ارزش این آکادمی محسوب می‌شود. در واقع کتابخانه این آکادمی را می‌توان یک گنجینه علمی با ارزش دانست که مشتمل بر کتب و منابع مختلف در زمینه‌هایی همچون اقتصاد اسلامی، بانکداری، فلسفه تطبیقی، نشریات، اسناد و مقالات داخلی و خارجی است.
مدیریت آکادمی آموزش و پژوهش بانک اسلامی با در نظر گرفتن الزامات و نیازهای آموزشی حال حاضر و آتی نظام بانکی و در راستای پاسخگویی به نیازهای مختلف منطقه در بخش موسسات مالی و بانکی اسلامی، در اختیار یک شورای علمی قرار داده شده‌است. اعضای این شورا را سه عضو هیئت‌مدیره، مدیر اجرایی، محقق شریعت، علمای مشهور و نمایندگان موسسات مشهور در زمینه آموزش مسئولان بانک تشکیل می‌دهند.
از فعالیت‌های دیگر این آکادمی می‌توان به برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای مقامات و کارکنان بانک اسلامی بنگلادش و سایر بانک‌های اسلامی اشاره کرد. به عبارت دقیق‌تر آکادمی آموزش و پژوهش بانک اسلامی کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی خود را در محورهای اصلی بانکداری اسلامی، قوانین و مقررات بانکی، مدیریت سرمایه‌گذاری، تجارت خارجی، مبادلات خارجی، حسابداری و بازرسی مطابق با شریعت و مواردی از این دست برای علاقه‌مندان ارائه می‌دهد. باید توجه داشت که دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی ارائه‌شده توسط این آکادمی پس از نیازسنجی و بر پایه مطالعات دقیق عوامل مختلف اثرگذار همچون تغییر و تحولات محیط نظارتی بانکداری، تصویب اصول اسلامی شریعت، ابزارها، روش‌ها و فناوری‌ها در عملیات بانکداری، مدیریت بهتر منابع انسانی، رقابت در عرصه بین‌المللی و مواردی از این دست طراحی می‌شوند.
گذشته از این موارد دوره‌هایی در سطوح آشنایی، مقدماتی، بنیادی و انگیزشی پیرامون موضوعات مختلف و متنوع دیگر نیز توسط این آکادمی در طول سال برگزار می‌شود. علاوه بر برگزاری منظم دوره‌های آموزشی، برگزاری سمینار تخصصی در حوزه اقتصاد و بانکداری یکی دیگر از علاقه‌مندی‌های این آکادمی می‌باشد. جدا از این موارد، از سال ۱۹۸۸ «برنامه توسعه و رشد مدیران» به منظور آماده‌سازی، غنی‌سازی فرآیندهای بصیرتی و ایجاد مهارت‌های حرفه‌ای مدیران از سوی دفتر مرکزی در شهر داکا ارائه شده‌است و در حال حاضر نیز به دلیل اثبات اثرگذاری این برنامه در خارج از شهر داکا در حال گسترش می‌باشد.
این آکادمی در حوزه مجلات نیز فعالیت دارد و به طور منظم «مجله تامین مالی، بانکداری و اقتصاد اسلامی» را منتشر می‌نماید. برگزاری دوره‌های کارآموزی برای دانشجویان دانشگاه‌های مختلف این کشور نیز یکی دیگر از فعالیت‌های آکادمی مزبور است.
در سال ۱۹۸۷ یک برنامه انگیزشی ویژه کارکنان بانک توسط این آکادمی ارائه شد و در کنار این برنامه انگیزشی پیاده‌سازی یک برنامه آموزشی، ویژه مشتریان بانک در شعب مختلف به منظور اشاعه مفهوم بانکداری و اقتصاد اسلامی و آشنایی هر چه بیشتر مشتریان با عملیات سیستم بانکداری اسلامی در دستور کار این آکادمی قرار گرفت.
در ادامه بحث پیرامون فعالیت‌های این آکادمی، می‌توان به اهدای گواهینامه بانکداری اسلامی اشاره کرد. به عبارت دقیق‌تر آکادمی آموزش و پژوهش بانک اسلامی از سال ۱۹۹۸ به منظور ارتقا مهارت‌ها و حرفه‌ای‌گرایی در حوزه بانکداری و تامین مالی اسلامی اقدام به ارائه گواهینامه بانکداری اسلامی به مقامات و فعالان حوزه بانکی کرده‌است. آزمون برای دریافت این گواهینامه هر ساله در دو نوبت و در ماه‌های مارس و نوامبر در کلان شهرهای این کشور همچون داکا، چیتاگونگ، راجشاهی، خولنا، سیلت، بوگرا و رانگپور برگزار می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند جهت دریافت اطلاعات بیشتر از این آکادمی به این نشانی مراجعه نمایند.
تدوین: زینب بیابانی