چرا همکاری کلید باز کردن قفل آینده بانکداری و مالی اسلامی است؟

دکتر اسعید کیلانی؛ رئیس جهانی بخش کنترل داخلی شرعی در بانک اسلامی ابوظبی در این خصوص بیان داشت: به طور خلاصه، مصرف‌کنندگان می‌خواهند پول خود را به‌صورت دیجیتالی و در زمان واقعی مدیریت کنند. ضمن اینکه اطلاع و اطمینان داشته باشند از طریق منابع مالی آنها به طبیعت یا جوامع آنها آسیبی وارد نمی‌شود. این پویایی‌های جدید فرصت‌های عظیمی را برای دنیای مالی مطابق با شریعت فراهم می‌کند.

بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک برای جان بخشیدن به مالی اسلامی نوآورانه و جذب مخاطبان بیشتر، نیاز به همکاری دارند. ما در سال‌های اخیر شاهد مشارکت‌های قابل توجهی در حوزه مالی اسلامی در منطقه خود بوده‌ایم. به عنوان مثال می‌توان به چالش و جوایز نوآوری مالی اخلاقی (Efica) اشاره کرد که توسط بانک اسلامی ابوظبی برگزار شده است. این رویداد در سال 2013 برگزار شد تا نوآوری در مالی اخلاقی و اسلامی را شناسایی و تشویق نماید.

یک شرکت تأمین مالی اسلامی دیجیتال مستقر در بحرین به اسم شبکه آغازین مالی اسلامی (IFIN)، برنده جایزه برتر در ششمین دوره جوایز در سال 2021 شد. IFIN با شکست رقبا در رقابت با بیش از 200 برنامه در سراسر جهان، جایزه 300000 درهم را دریافت کرد. این برنامه فین‌تک سازگار با شریعت، مبتنی بر خرید ابتدایی و پرداخت بعدی طراحی شده است.

به گفته منار عباس؛ مدیرعامل IFIN، ابتکاراتی مانند Efica اثبات‌کننده‌ی رشد جهانی صنعت مالی اسلامی و توانایی آن در جذب مخاطبان بیشتر به دلیل پایبندی و تعهد به اصول اخلاقی زیربنایی آن است.

شاهر عباس؛ مدیر اجرایی این شرکت نیز بیان داشت: IFIN بانک‌ها و شرکت‌های مالی اسلامی را با خرده‌فروشان، شرکت‌های کوچک و متوسط، شرکت‌ها و رگولاتورها مرتبط می‌کند که در تسریع و غنی‌سازی اکوسیستم فین‌تک اسلامی بسیار مهم است.

مزایای بانکداری اسلامی

با انجام این کار، مبتکرانی مانند IFIN دسترسی مسلمانان و غیرمسلمانان به خدمات مالی مطابق با شریعت را که ذاتاً فراگیر و مسئولیت‌پذیر هستند، آسان‌تر می‌کنند. برای کسانی که به دنبال بانکداری اخلاقی هستند، مالی اسلامی هدف بسیار روشنی دارد. با حذف ریسک وام مبتنی بر بهره (ربا)، قرار است با مشتریان منصفانه رفتار شود. همچنین، این صنعت، سرمایه‌گذاری در صنایعی را که به جامعه آسیب می‌زند، ممنوع اعلام می‌کند و با پرهیز از ابهامات قراردادی، شفافیت کامل را تضمین می‌کند.

بانک‌های اسلامی با استفاده از هوش مصنوعی، تجزیه و تحلیل، بلاکچین، بیومتریک و محصولات بانکی صرفا دیجیتالی، می‌توانند از نظر اخلاقی مشتریان را در تمام مراحل مهم مالی زندگی‌شان حمایت کنند. اما برای انجام این کار، بانک‌های اسلامی پیشرو باید سخت تلاش کنند تا با ساده‌سازی و متمرکز کردن دقیق مدل‌های عملیاتی خود و با همکاری با نوآوران و توسعه‌دهندگان فین‌تک، فعالیت‌‌های خود را بدون به خطر انداختن اصول شرعی، اثبات کنند.

اگر بانک‌های اسلامی در این زمینه موفق شوند، فرصت بسیار زیادی برای استفاده نزدیک به 90 درصد از مصرف‌کنندگان در شورای همکاری خلیج فارس به وجود می‌آید که صراحتا اعلام کرده‌اند امسال به احتمال زیاد خدمات بانکداری دیجیتال را به جای بازدید از شعبه فیزیکی انتخاب خواهند کرد. این نظرسنجی که از مشارکت شرکت فین‌تک Backbase و شرکت نظرسنجی دیجیتال YouGov انجام شده است، نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان آن نوع از راه‌حل‌های بانکداری سِلف ‌سرویس دیجیتال را ترجیح می‌دهند که به همان راحتیِ تجارت الکترونیک، سرگرمی و راه‌حل‌های حمل و نقل در اختیار آنها قرار گیرد.

ارائه خدمات آسان و روان به مصرف کنندگان دیجیتالی

برای بانک‌های اسلامی که تشخیص می‌دهند دیجیتالی شدن توانمندی بالقوه انسانی است، آینده روشن است. کسانی که انقلاب دیجیتال را رهبری می‌کنند، از مزایای آن نیز بهره مند خواهند شد مشروط به اینکه  دسترسی به بانکداری دیجیتال را به طور فراگیر و اخلاقی گسترش دهند.

به عنوان مثال، ADIB اولین بانک در امارات متحده عربی بود که خدمات افتتاح حساب از راه دور را از طریق یک سیستم تشخیص چهره مرتبط با دولت به مشتریان ارائه کرد. استفاده از چنین روشی، این بانک را قادر می‌سازد تا به مشتریان خود به صورت ایمن خدمات ارائه دهد، در حالی که فرآیندهای خود را ساده می‌کند، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و تضمین می‌کند که بیش از 700000 مشتری دارای قابلیت دیجیتالی، خدمات بانکی راحت، یکپارچه و بدون وقفه را دریافت کنند.

حقیقت این است که همه بانک‌های سنتی - اسلامی و غیر اسلامی - چاره‌ای جز همکاری با دیگران ندارند. آنها باید در بانکداری باز شرکت کنند و فعالان نوآور را وارد عرصه کنند. آنهایی که انتخاب می‌کنند در حوزه نوآوری مالی اسلامی مشارکت نمایند، این فرصت را خواهند داشت که در این عرصه باقی بمانند و برای مصرف‌کنندگان آینده که از نظر دسترسی و امکانات دیجیتال، آماده هستند و از نظر اخلاقی نیز آگاه و متعهد هستند، ابزارهای نوآورانه ارائه دهند. تاریخ نشان خواهد داد که تنها همکاری می‌تواند قفل آینده بانکداری و مالی اسلامی را باز کند.

علاقه‌مندان می‌توانند جهت دریافت اطلاعات تکمیلی به این نشانی مراجعه نمایند.

فرشته ملاکریمی (کارشناس پژوهشکده پولی و بانکی)