رقابتی علمی با جایزه‌ای یک میلیارد ریالی

کد خبر: 90590 چهارشنبه 23 بهمن 1392 - 14:37
رقابتی علمی با جایزه‌ای یک میلیارد ریالی

 
ترجمه و تلخیص: الهام سلطانی‌زاده

 مقدمه
بانک توسعه اسلامی[1] (IDB)، به عنوان یکی از مهم‌ترین موسسات این بخش، مدتی است که به بهانه اعطای جایزه، اقدام به شناسایی، معرفی و تقدیر از برجستگان حوزه بانکداری، مالی و اقتصاد اسلامی نموده است. این اقدام از طریق تعامل با محققین و فعالان خلاق و نوآور حوزه اقتصاد اسلامی، مشارکت برجسته ایشان در ترویج و توسعه جوانب نظری و کاربردی اقتصاد، بانکداری و مالی اسلامی قرار گرفته‌اند، را مورد شناسایی قرار می‌دهد. این فعالیت عاملی است تا که تلاش‌های مستمر گروه بانک توسعه اسلامی برای خدمت به بشریت، به ویژه امت مسلمان را در سطح جهانی منعکس نماید. در ادامه سعی داریم به معرفی جنبه‌های مختلف این اقدام ارزنده بپردازیم.  

 

درباره بانک توسعه اسلامی
بانک توسعه اسلامی یکی از موسسات بزرگ مالی بین‌المللی و از نهادهای تخصصی سازمان کنفرانس اسلامی در 20 اکتبر 1975 از سوی بیست و دو کشور اسلامی در شهر جده عربستان سعودی، شروع به کار نموده و تاکنون در جهت هدف خود یعنی کمک به توسعه اقتصادی و پیشرفت اجتماعی کشورهای عضو تلاش‌های مثبتی داشته است. گرچه مقر دائمی این بانک در جده قرار دارد، اما سه دفتر منطقه‌ای در رباط مراکش، کوالالامپور مالزی و آلماتی قزاقستان، آن را پشتیبانی می‌کنند. این در حالی است که نمایندگان محلی منطقه‌ای بانک در هر یک از کشورهای ایران، اندونزی، قزاقستان، لیبی، پاکستان، سنگال و سودان فعال هستند. جمهوری اسلامی ایران در اواخر سال 1988 میلادی به عضویت این بانک درآمده است (ر.ک. قانون عضویت جمهوری اسلامی ایران در بانک توسعه اسلامی مصوب 1366/11/6) و در کنار تمامی اعضای کنفرانس اسلامی به جز کشور نیجریه، اعضای بانک توسعه اسلامی را تشکیل داده‌ است. در کنار وظایف گسترده بانک توسعه اسلامی، اجرای طرح‌های علمی- تحقیقاتی جهت انطباق فعالیت‌های اقتصادی، مالی و بانکی کشورهای عضو با شریعت مقدس اسلام و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی در این زمینه و اعطای جوایز پژوهشی از جمله عملکردهای مهم این بانک می‌باشد. این بانک در سال 1988 جایزه جهانی «بانک توسعه اسلامی با موضوع بانکداری، مالی و اقتصاد اسلامی» را به صورت سالیانه پایه‌گذاری کرده و موسسه تحقیق و پژوهش اسلامی[2] (IRTI)، که در اداره مرکزی این بانک در شهر جده عربستان قرار گرفته را به عنوان دبیرخانه این جایزه تعیین نموده است. موسسه تحقیق و پژوهش اسلامی، به عنوان یک زیرمجموعه از گروه بانک توسعه اسلامی، در سال 1979 میلادی برای ارائه خدمات آموزشی و تحقیقاتی تأسیس شده است. از سال 1988 به بعد، همه ساله گروه بانک توسعه اسلامی خود را ملزم می‌داند تا از اشخاص، دانشگاه‌ها، مراکز علمی و پژوهشی و موسسات مالی و اسلامی در سراسر جهان، جهت شرکت در این رقابت علمی، دعوت به عمل آورد تا بدین وسیله، فرصت اثبات شایستگی جهت دریافت این مقام در حوزه مطالعات اقتصاد اسلامی را برای ایشان فراهم کرده باشد. موسسه تحقیق و پژوهش اسلامی، بر این باور است که این رقابت بین‌المللی که مورد استقبال گسترده محققین و دست‌اندرکاران نیز قرار گرفته است، بخش مهمی از سهم کلیدی گروه بانک توسعه اسلامی در شناسایی و تشویق فعالیت‌های برجسته علمی در امر ترویج عملکرد متعالی بانکداری، مالی و اقتصاد اسلامی را در بر می‌گیرد و تأثیرگذاری آن در ترغیب محققین این حوزه مکرراً به اثبات رسیده است.  

 

 هدف رقابت
رقابت علمی مطالعات اقتصاد، مالی و بانکداری اسلامی که هر ساله به همت موسسه تحقیق و پژوهش اسلامی زیر نظر بانک توسعه اسلامی برگزار می‌شود، دارای اهدافی متعالی در راستای رشد و توسعه مطالعات این حوزه از علوم انسانی اسلامی می‌باشد. با نگاهی به اساسنامه این رقابت علمی بین‌المللی که در دو حیطه مجزای «اقتصاد اسلامی» و «مالی و بانکداری اسلامی» برگزار می‌شود، می‌توان سه هدف اصلی از برپایی آن را مورد ذکر قرار داد. هدف اول شناسایی اساتید و صاحبنظران برجسته حوزه اقتصاد، مالی و بانکداری اسلامی است که حرف جدیدی برای ارائه دارند. این شناسایی محدود به کشور و یا منطقه‌ای خاص نیست و تمامی محققین اقتصاد اسلامی در سرتاسر جهان می‌توانند در این رقابت شرکت نمایند. هدف دوم معرفی پژوهش و پژوهشگر برتر و تلاش‌های علمی شاخص توأم با خلاقیت و نوآوری در سطح جهانی است. تمام علاقمندان به مطالعات اقتصاد اسلامی می‌توانند با پیگیری نتایج این رقابت، با پژوهش برتر و فرد برگزیده آشنا شوند و این خود عاملی است که به توسعه و گسترش علم اقتصاد اسلامی کمک شایانی می‌نماید. هدف سوم تشویق و حمایت از آثار برگزیده و افراد منتخب می‌باشد. جوایز اهدایی به صاحبان پژوهش برتر تنها بهانه‌ای است تا از سعی و تلاش فراوان این افراد تقدیر و تشکر شده باشد و موجبات ایجاد انگیزه در سایر محققین را فراهم سازد. به گفته دکتر احمد محمدعلی رئیس گروه بانک توسعه اسلامی، این جایزه وظیفه دارد تا تلاش‌های مستمر و سودبخش در جهت خدمت به دانش بانکداری، مالی و اقتصاد اسلامی را برجسته نماید. خلاقیت و نوآوری در فعالیت ارائه شده نقش بسزایی در انتخاب فرد برگزیده دارد. بدیهی است تجلیل از این دسته از افراد، انگیزه‌ای خواهد بود برای تمامی پژوهشگران تا تمام تلاش خود را در جهت پیشبرد هرچه بیشتر قابلیت‌ها و روش‌های تحقیقاتی مبذول بدارند.    


جوایز رقابت
از آنجاکه این رقابت یک رقابت بزرگ و بین‌المللی است، جا دارد که جوایز نفرات برگزیده نیز قابل توجه و چشمگیر باشد. هر ساله در مراسمی که در جلسه هیأت مدیره بانک توسعه اسلامی برگزار می‌شود، در ابتدا با نظر هیئت داوران، موسسه یا شخصی که فعالیت علمی او حائز امتیازات لازم شده باشد، انتخاب و سپس مورد تجلیل قرار می‌گیرد. این تجلیل شامل تقدیر رسمی از طریق اعطای نشان ویژه بانک توسعه اسلامی به همراه اعطای جایزه نقدی است که میزان این جایزه در سال 2012 معادل 30 هزار دینار اسلامی یعنی چیزی در حدود 46 هزار دلار یا معادل بیش از یک میلیارد ریال بوده است. علاوه بر اینها برگزیدگان این رقابت، در مجلات اقتصاد اسلامی موسسه تحقیق و پژوهش اسلامی و سایر انتشارات بانک توسعه اسلامی به سه زبان عربی، انگلیسی و فرانسوی معرفی می‌گردند.    


شرایط شرکت در رقابت
یکسری شرایط برای حضور اشخاص و موسسات در این رقابت علمی وجود دارد. در قید حیات بودن، دارا بودن شخصیت برجسته در زمینه اقتصاد اسلامی از لحاظ علمی یا عملی، شناخته شدن کار تحقیقاتی موردنظر از لحاظ علمی و دانشگاهی (همانند چاپ کار تحقیقاتی موردنظر در نشریات برجسته)، تأثیرگذاری مثبت خدمات فرد متقاضی بر اقتصاد اسلامی و توسعه آن، عدم اشتغال به عنوان کارمند بانک توسعه اسلامی (در رابطه با کارمندان سابق، باید حداقل یکسال از تاریخ انفصال از خدمت ایشان گذشته باشد) و عدم وجود سابقه دریافت جوایز بین‌المللی برای کار تحقیقاتی موردنظر از جمله شرایطی است که اشخاص حقیقی بایستی دارای آن باشند. همچنین برای حضور موسسات در این رقابت، داشتن یکسری از شرایط ضروری می‌باشد. شناخته شدن کار تحقیقاتی موردنظر از لحاظ علمی و دانشگاهی و تأثیرگذاری مثبت پژوهش موردنظر بر اقتصاد اسلامی و توسعه آن از جمله شرایط مشترک بین اشخاص حقیقی و موسسات می‌باشد. از دیگر شرایط برای حضور موسسات در این رقابت می‌توان به تایید موسسه متقاضی توسط حداقل یک محقق برجسته در زمینه اقتصاد اسلامی، نداشتن سابقه اخذ جایزه بانک توسعه اسلامی توسط موسسه متقاضی و همچنین عدم معرفی بیشتر از یک مورد توسط موسسه متقاضی اشاره داشت. اشخاص حقیقی و موسساتی که مایل به شرکت در این رقابت علمی هستند بایستی مدارک و مستندات خود را تهیه و طبق زمان‌بندی‌های اعلام شده به دبیرخانه مربوطه تحویل دهند. از جمله این مدارک و مستندات می‌توان به موارد ذیل اشاره داشت: الف) فرم نام‌نویسی تکمیل شده. ب‌)    درخواست نام‌نویسی به یکی از زبان‌های عربی، انگلیسی یا فرانسوی شامل موارد ذیل: ·         مدارک شناسایی شخص متقاضی و شرح پروژه ارایه شده (مانند تحقیق، تدریس، دوره آموزشی، سابقه عملی) ·         تأثیرات پروژه ارایه شده بر اقتصاد اسلامی یا مالی و بانکداری اسلامی. ·         شرح فعالیت‌های کنونی شخص متقاضی. ·         رونوشت مدارک و مستندات که معرف شخص متقاضی  و پروژه ارایه شده وی باشد. ج‌)      چهار عدد رونوشت از پروژه تحقیقاتی ارایه شده همراه با چکیده آن. د‌)        برای اشخاص حقیقی: چهار رونوشت از رزومه شامل تحصیلات، موقعیت شغلی، مدارج دانشگاهی، فهرستی از تألیفات، اختراعات، افتخارات، نشان‌ها و جوایز بدست آورده شده. ه‌)        برای موسسات: چهار رونوشت از مدارک معرف موسسه و حداقل یک توصیه‌نامه از یک محقق برجسته در زمینه اقتصاد اسلامی یا مالی و بانکداری اسلامی.  
   ارزیابی فعالیت‌های معرفی شده هر ساله موسسه تحقیق و پژوهش اسلامی، گروه کاری مستقلی از اشخاص برجسته علمی و یا کاری تشکیل داده و به ارزیابی فعالیت‌ها و پروژه‌های ارائه شده می‌پردازد. این گروه سعی دارد تا ارزش و اصالت نظری و یا کاربردی پروژه‌های ارایه شده را تعیین نموده و مشخص نماید که این آثار تا چه میزان در پیشبرد مطالعات اقتصاد اسلامی یا مالی و بانکداری اسلامی نقش داشته و ضمن اثرگذاری در توسعه اقتصادی جامعه جهانی و خصوصاً کشورهای عضو، تا چه حد می‌تواند در حل مسائل پیش‌روی نظریات اسلامی در سطح بین‌المللی مفیدفایده واقع شود. کمیته‌هایی که فرآیند انتخاب اثر برگزیده را انجام می‌دهند، به سه بخش تقسیم می‌شوند: 1.        کمیته مقدماتی سه نفره: دریافت درخواست نام‌نویسی متقاضیان، آماده‌سازی و ارایه گزارش همراه با سایر مدارک به کمیته رسیدگی. 2.        کمیته رسیدگی: متشکل از هفت محقق برجسته، جهت ارزیابی گزارشات کمیته مقدماتی و تهیه لیستی از حداکثر ده متقاضی برتر با ذکر دلایل انتخاب برای معرفی به کمیته گزینش. 3.        کمیته گزینش: گروهی هفت نفره از محققین برجسته، جهت ارزیابی گزارش کمیته رسیدگی و تصمیم‌گیری در مورد انتخاب نهایی (تصمیم‌گیری در این زمینه با اکثریت آراء انجام می‌شود).

 برگزیدگان ادوار گذشته

از زمان راه‌اندازی این رقابت در سال 1988 میلادی تاکنون 33 شخص حقیقی و موسسه موفق به دریافت جایزه آن شده‌اند. به جز سه سال (1989 تا 1991) که جایزه در هر دو بخش اعطا شده در مابقی سنوات، این جایزه یک سال به مطالعات اقتصاد اسلامی و یک سال به مطالعات مالی و بانکداری اسلامی تعلق گرفته است. شایان ذکر است در سال 2013 مقاله برگزیده‌ای از سوی کمیته داوران مسابقه انتخاب نشده است. جدول ذیل به معرفی برندگان ادوار گذشته این جایزه می‌پردازد:

سال

فرد و یا موسسه برگزیده

کشور

حوزه

2012

زتی اختر عزیز

مالزی

مالی وبانکداری اسلامی

2011

بنیاد اسلامی

بریتانیا

اقتصاد اسلامی

2010

رفعت عبدالکریم

سودان

مالی وبانکداری اسلامی

2009

زبیر حسن

هندوستان

اقتصاد اسلامی

2008

شیخ عبداله بن سلیمان المانعی

عربستان

مالی وبانکداری اسلامی

شیخ محمد مختار السلامی

تونس

2007

عبدالسلام داود العبادی

اردن

اقتصاد اسلامی

2006

شاهزاده محمدالفیصل آل‌سعود

عربستان

مالی وبانکداری اسلامی

2005

شوقی احمد دنیا

مصر

اقتصاد اسلامی

2004

محمد علی القری

عربستان

مالی وبانکداری اسلامی

2003

محسن خان

پاکستان

اقتصاد اسلامی

عباس میرآخور

ایران

2002

جان پریسلی

بریتانیا

مالی وبانکداری اسلامی

شیخ سعید احمد لوتاه

امارات

اقتصاد اسلامی

2001

سید محمد حسن‌الزمان

پاکستان

مالی وبانکداری اسلامی

منذر قحف

سوریه / آمریکا

اقتصاد اسلامی

2000

موسسه بین‌المللی اقتصاد اسلامی

پاکستان

مالی وبانکداری اسلامی

1999

محمد حبیب بالخوجه

تونس

اقتصاد اسلامی

1998

تنزیل الرحمان

پاکستان

مالی وبانکداری اسلامی

1997

رفیق المصری

سوریه

اقتصاد اسلامی

عبدالرحمن یسری

مصر

1996

شیخ صالح عبداله کامل

عربستان

مالی وبانکداری اسلامی

1995

محمد عمر زبیر

عربستان

اقتصاد اسلامی

1994

احمد محمد علی

عربستان

مالی وبانکداری اسلامی

1993

مرکز تحقیقاتی اقتصاد اسلامی

عربستان

اقتصاد اسلامی

1992

صباح‌الدین زعیم

ترکیه

مالی وبانکداری اسلامی

1991

یوسف عبداله القرضاوی

مصر

اقتصاد اسلامی

زین‌الدین احمد

پاکستان

مالی وبانکداری اسلامی

1990

محمد انس الزرقا

سوریه

اقتصاد اسلامی

تبونگ حاجی

مالزی

مالی وبانکداری اسلامی

1989

محمدعمر چپرا

عربستان

اقتصاد اسلامی

سامی حسن احمد محمد

اردن

مالی وبانکداری اسلامی

1988

خورشید احمد

پاکستان

اقتصاد اسلامی

 

رقابت سال 2014
رقابت سال 2014 مختص مطالعات بخش مالی و بانکداری اسلامی است. طبق اعلان موسسه تحقیق و پژوهش اسلامی، مهلت ارسال مدارک جهت شرکت در رقابت سال 2014، 18 دسامبر 2013 و ماه آوریل 2014 موعد اعلام جوایز بوده و ماه ژوئن 2014 مراسم اعطای جوایز برگزار می‌شود. علاقمندان می‌توانند جهت دستیابی به اطلاعات تکمیلی به سایت موسسه مراجعه نمایند.

منبع: فصلنامه تازه‌های اقتصاد، شماره 140، تابستان و پاییز 1392، صفحات 111-110.
 

اخبار مرتبط:  
پرونده «آسیب شناسی پژوهش‌های بانکداری اسلامی»
مسابقه بزرگ پژوهشهای بانکداری اسلامی
دکتر عباس میرآخور
برچسب‌ها:  
بانک توسعه اسلامی ،
پژوهش
تعداد بازدید: 8617